Doba cyfryzacji wykluczyła taśmy filmowe. Na starych taśmach znajdują się często niezapomniane obrazy, które niestety odchodzą wraz z nimi. Lecz artyści-filmowcy nie stracili zainteresowania owym nośnikiem. Sposobem na podarowanie „drugiego życia” taśmom i zapisanym na nich filmom jest technika wskrzeszania archiwalnych obrazów, tzw. found footage, która polega na tworzeniu nowych dzieł poprzez łączenie istniejących już materiałów filmowych.
Prekursorem owej metody jest Maciej J. Drygas, który na potrzeby Etiudy&Animy dokonał wyboru 10 najlepszych jego zdaniem filmów dokumentalnych tworzonych metodą found footage. Jednym z nich jest obraz zatytułowany „Exodus przez Dunaj: w reżyserii Pétera Forgácsa, jednego z najwybitniejszych węgierskich twórców tzw. 'filmów z odzysku'. Artysta wykorzystuje nagrania rodzinne jako podstawę do odsłaniania i tworzenia filmów, używając odzyskanych osobistych i historycznych wydarzeń. Jego głównym zainteresowaniem jest sposób, w jaki te filmy zdają się pokazywać jedynie szczęśliwe momenty, zawierając również ukryte historie, które mogą zostać przywrócone przez filmowca.
„Exodus przez Dunaj” to dokument ukazujący grupę dziewięciuset Żydów uciekających ze Słowacji tuż przed II wojną światową, próbujących dotrzeć dwoma łodziami przez Dunaj do Morza Czarnego, aby stamtąd przedostać się do Palestyny. Film oparty jest na amatorskim obrazie kapitana Nándora Andrásovitsa, który dowodził jedną z łodzi. Nagrywał on swoich pasażerów podczas modlitwy, snu, a nawet zawierania związku małżeńskiego. Na końcu podróży wiadome jest, iż łódź nie wróci pusta. Następuje odwrót migracji – tym razem powrót do ojczyzny Niemców uciekających do Trzeciej Rzeczy z powodu inwazji Sowietów.
Natalia Szczepanek
Exodus przez Dunaj
The Danube Exodus
(reż. Péter Forgács, Holandia 1998, 60’)
23 listopada (środa), godz. 21.00
Małopolski Ogród Sztuki – Mała Sala
