Kolejne warsztaty to warsztaty architektoniczno - fotograficzne, które odbyły się 15 lipca w Poznaniu. Do udziału zaprosiliśmy przedstawicieli kilku pokoleń. Seria powieści autorki rozgrywa się w Jeżycach – miejscu urodzenia Małgorzaty Musierowicz, dzielnicy Poznania, gdzie toczą się losy większości bohaterów książek. Istotne były także inne ciekawe miejsca Poznania malowniczo przedstawione w książkach autorki. Uczestnicy warsztatów zgromadzeni w partnerskiej księgarni Bookowski w Centrum Kultury Zamek rozpoczęli spotkanie od wprowadzenia do podstaw fotografii przez Macieja Zygmunta (kadrowanie, uwiecznianie architektury, szczegółu). Następnie zostali zaproszeni przez Annę England – znawcę architektury oraz historii Poznania - na spacer po mieście z aparatami fotograficznymi. Podczas kilkugodzinnej wycieczki uczestnicy warsztatów otrzymali sporo wiedzy o architekturze, historii miejsc występujących w książkach autorki.
Naszym celem, wykorzystując aparat, Jeżyce i architekturę Poznania, było zachęcenie uczestników do zatrzymania się i uważniejszego spojrzenia na otaczającą rzeczywistość. Rezultatem są fotografie, które można zobaczyć w niniejszym katalogu.
Jeżycjadę można czytać z mapą Poznania w ręku. Zgadzają się wszystkie szczegóły. Te zgodności sprawdziły dziesiątki czytelniczek, które odwiedzają Poznań, aby przejść się po ulicy Roosevelta, po Moście Teatralnym, pójść na Rynek Jeżycki i zajrzeć w jeszcze inne miejsca ukazane w książkach Małgorzaty Musierowicz. Można odbyć spacer po tych uliczkach, stanąć przed domem na ulicy Słowackiego, gdzie mieszka pisarka, a tam wśród wizytówek lokatorów znaleźć nazwisko Musierowicz.
Małgorzata Musierowicz, od urodzenia mieszkająca w Poznaniu, umieściła bohaterów w przestrzeni, która była jej bliska i znana. Dzięki temu życie rodziny Borejków i wszystkich innych postaci ukazanych w książkach wydaje się bardzo prawdziwe, a czytelnik ma poczucie, że Ida, Kreska czy Ignacy ożywają na kartach powieści.
Galeria z warsztatów
Roosevelta 5
Naszą przygodę rozpoczynamy w miejscu najbardziej znaczącym dla całej Jeżycjady. Roosevelta 5 to adres, pod którym mieszkają najważniejsi bohaterowie serii, czyli rodzina Borejków. Tutaj mała Genowefa Bombke przychodziła na proszone obiadki, a mama Borejko rozmyślała nad sylwestrową kreacją Gabrysi.
Ulica Roosevelta, od krzyżówki z Poznańską zabudowana po jednej stronie pięknymi starymi kamienicami z początków wieku, po drugiej – nowoczesnym torem szybkiego tramwaju, wspartym na potężnych żelbetowych filarach, doprowadziła całe towarzystwo pod bramę numeru pięć, zdobną w dużej urody secesyjne motywy, wstęgi i nawet dwie maski.
M. Musierowicz, „Imieniny”
Małgorzata Musierowicz nigdy nie mieszkała na Roosevelta, ale piękno tej secesyjnej kamienicy zachwycało ją za każdym razem, gdy podążała ze swoimi pociechami na spacer do parku Sołackiego. Wybór głównego miejsca akcji był zatem oczywisty.
Roosevelta 6
Kolejny przystanek znajduje się tuż obok – w sąsiednim domu mieszka najlepszy profesor na świecie, Dmuchawiec, wraz ze swoją roztrzepaną wnuczką Kreską.
Nie jest może tak ozdobna, jak ta pod piątką, kamienica Dmuchawca ma swoje uroki i detale godne uwagi. Wyobraziłam sobie, że profesor mieszka pod samym dachem, ale wybór właściwych okien zostawiam już Wam – wyznaje sama Małgorzata Musierowicz w Na Jowisza! Uzupełniam Jeżycjadę. Warto zwrócić uwagę nie tylko na okna, lecz także na bogate zdobienia murów i charakterystyczne dla secesji balkony – szczególne miejsca jeżyckiej rekreacji.
Pod szóstką, na czwartym piętrze, na balkonie Dmuchawca, dumny łopot tetry obwieszcza światu, że oto przyszła wiosna i że mnóstwo rzeczy potrafi wyschnąć na dworze.
M. Musierowicz, „Pulpecja”
Most Teatralny
Śladami bohaterów udajemy się na drugą stronę ulicy i już po chwili znajdujemy się na moście, który łączy poznańskie Jeżyce z centrum miasta. Nie jeżdżą po nim samochody, jest przeznaczony dla ruchu pieszego i tramwajowego.
Most Teatralny, równoległy do Dworcowego, przerzucony jest nad dziesiątkami torów. Kończy się zielonymi zaroślami,które należą do małego parku, lub raczej zieleńca, zwanego powszechnie Teatralką.
M. Musierowicz, „Kłamczucha”
Tędy właśnie biegali pośpiesznie wszyscy bohaterowie książek Małgorzaty Musierowicz – przemierzali most, udając się w odwiedziny, na randki, do sklepu czy do szkoły. Zaraz za Teatralką znajduje się wspomniany park Wieniawskiego – niewielki, ale dla mieszkańców Jeżyc wystarczający.
Od ulicy Fredry zbiega ku Teatralce bardzo stromy trawnik (…). Skwerek, porośnięty wytartą murawą, opatrzony w piaskownice i ławeczki, otaczają z trzech stron soczystozielone ściany ogromnych kasztanów.
M. Musierowicz, „Kłamczucha”
Opera, Teatr Wielki im. Moniuszki
Niedaleko mostu Teatralnego znajduje się Teatr Wielki, czyli Opera Poznańska. Tutaj toczy się część akcji Opium w rosole i właśnie w tym miejscu podczas koncertu mała Gieniusia zimną, chudą rączką pogłaskała znienacka przez balustradę łysinę pana dyrygenta. Tędy też sunęła Cielęcina na spotkanie z brodaczem. Monumentalny gmach opery robi wrażenie, a wielu odwiedzających fotografuje się przy imponujących rozmiarów rzeźbach stojących przed wejściem.
Maciek już forsował podnóże schodów. Ślisko było. Z obu stron posępnie przyglądały mu się wielkie kamienne postacie: tytaniczny półnagi facet w draperii na biodrach, stojący obok kamiennej lwicy – i golusieńka szara facetka, siedząca boczkiem na lwie.
M. Musierowicz, „Opium w rosole”
Rynek Jeżycki
Rynek Jeżycki to miejsce dla bohaterów Jeżycjady ważne z prozaicznych powodów – jest to najlepszy punkt nabycia towarów spożywczych dla okolicznych mieszkańców i zarówno Borejkowie, jak i inni lokatorzy z Roosevelta przychodzili tutaj na wszelakie zakupy. Zawsze gwarny i tętniący życiem rynek idealnie nadawał się na tło literackie.
Stragany ze stosami niedojrzałych jabłek, wiadrami pełnymi nagietek i mieczyków, hałdami brudnej marchwi i słoików z chrzanem; beczki z kwaszoną kapustą i ogórkami; kolejki po ziemniaki i kalafiory; ruchliwy, warczący, zwarty i poirytowany tłum rojący się w przejściach. Kwik dzieci, wrzask handlarek, warkot ciężarówek, jękliwy pisk zakręcającego tramwaju, chmura spalin z lawirujących w tłoku samochodów, chmurne niebo nad tym wszystkim, solidne dziewiętnastowieczne kamienice wokół.
M. Musierowicz, „Kłamczucha”
Prowadzący warsztaty:
Ania England – architektura
Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz edukację artystyczną i malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Doktor historii sztuki, autorka kilkunastu artykułów, esejów, recenzji i wstępów do katalogów w języku polskim i angielskim poświęconych sztuce i kulturze. Napisała książkę Bezczelnik, czyli o kampie we współczesnej sztuce polskiej, która ukazała się drukiem w grudniu 2018. W 2014 roku otrzymała stypendium podoktorskie Erasmus Mundus do Serbii, gdzie zainicjowała i współorganizowała projekt Bizarre Love Triangle. The Public Sculptures of Novi Sad, który otrzymał dofinansowanie z International Visegrad Fund. Współpracuje również z Galerią Sztuki Współczesnej w Opolu, z którą w 2017 roku zorganizowała cykl wystaw o kampie.
Maciej Zygmunt – warsztaty fotografii architektury
Fotograf, operator kamery skupiony na społecznie zaangażowanej fotografii dokumentalnej. Absolwent warsztatów Magnum Photos prowadzonych przez Bruce’a Gildena w Wielkiej Brytanii oraz warsztatów w International Center of Photography w Nowym Jorku (Documentary Photography for Social Change). Od lat pracuje dla wielu organizacji pozarządowych (NGO) zarówno polskich jak i zagranicznych. Od 2022 roku wykonuje zlecenia fotograficzne i filmowe związane z wojną w Ukrainie pracując także w strefach frontowych Jego materiały trafiają do międzynarodowych mediów (m.in. Getty Images, BBC World News), NGO: m.in. PCK, Międzynarodowy Czerwony Krzyż czy Międzynarodowa Organizacja do Spraw Migracji (ONZ) czy instytucji np. Krakowski Park Technologiczny, Polska Organizacja Turystyczna. Realizuje także zlecenia dla wielu marek komercyjnych m.in. Microsoft, MAN, LiveAge, czy Rage Quit Games.
Pomysłodawczyni i koordynatorka projektu: Marta Chwałek
Oprawa graficzna projektu / projekt albumu: Paweł Gąsienica-Marcinowski
Prowadzenie warsztatów: Ania England, Barbara Gawryluk, Daria Godyń, Iwona Kalenik, Monika Kuczyniecka, Anna Kuklicz, Joanna Szwed – Kostecka, Maciej Zygmunt
Dokumentacja fotograficzna i filmowa: Maciej Zygmunt, Agata Kaputa
Partnerzy:
- Biblioteka Publiczna w Niepołomicach im. Tadeusza Biernata
- Księgarnia Bookowski
- Centrum Kultury Zamek Poznań
- Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
